انگشتر

انگشترشناسي

معمولا انگشترها بر اساس کارکرد و هدفمندي در ساخت تقسيم بندي ميشوند. در برخي موارد انگشترها به صورت سفارشي در ابعادي ساخته شده اند که هدف استفاده نمادين داشته و قابليت قرار دادن در انگشت دست را دارا نميباشند. جدا از تفاسيري که ميتوان براي کاربردهاي اختصاصي متصور بود ، طبقه بندي انگشترها را ميتوان عموما بر اساس استفاده متداول به صورت زير در نظر گرفت :

1.انگشتر ازدواج (Wedding rings) : در مراسم ازدواج و به عنوان نشان و نماد عهد و پيمان بين دو نفر در نظر ميشود و عموما پس از قرائت خطبه عقد و با جابجايي بين خانم و آقا به صورت پيشکش استفاده آن آغاز گشته و به منظور نشان دادن پايبندي به عهد و پيمانِ شويي تا پايان عمر به عنوان يادگاري مهم حفظ ميشود.

گويا قدمت و ريشه استفاده از انگشتر نقره نه ازدواج و حلقه هاي نامزدي به روم باستان بازميگردد که ياقوت سرا است و در دائرة المعارف بريتانيکا آمده است که «بخشيدن يک حلقه براي برجسته کردن مراسم نامزدي يک سنّت رومي کهن بوده است».

نکته جالب در مورد انگشت دوم يا انگشتِ حلقه ازدواج، اينست که است که يک رگ اين انگشت مستقيما به قلب متصل بوده و به همين دليل دست کردن حلقه يا انگشتر ازدواج در اين انگشت نشانه علاقه قلبي بين زوجين تعبير ميشود.

البته در آيين ميتراييسم ايران باستان ، بارزترين نشانه ميترا که ايزد بزرگ اين آئين است، حلقه مهر ميباشد که در بيشتر نقش هاي بجا مانده از ميترا اين علامت در دست وي ديده مي شود. ميترا، ايزد مهر و محبت و پيمان بوده و گويا بيشتر از سه هزار سال پيش کساني که در ايران پيمان شويي مي بستند، آن را به نشانه پيروي از ميترا به دست مي کردند و با اينکار هم ارادت خود را به ميترا نشان مي دادند هم از او که ايزد مهر و پيمان است ياري مي گرفتند تا، هميشه بر سر پيماني که مي بندند استوار باشند.

2.انگشتر جواهري و زينتي (Jewellery rings) : پرکاربردترين هدف از ساخت انگشتر در بين ملل از گذشته ها و اعماق تاريخ تا به کنون همين مقصود زينتي بوده است.بشر از آغاز ساخت زيورآلات در هزاره هاي قبل از ميلاد علاقه زيادي به استفاده انگشتر با نگين جواهر داشته است و يافته هاي باستانشناسي در اهرام مصر و همچنين کاخهاي هخامنشيان گواه اين امر است و حتي پيشينه استفاده از انگشتر به عنوان زينت به گذشته هاي دورتر نيز ميتواند دلالت داشته باشد.

در زمانهاي قديم براي ساخت انگشتر نقره مردانه از حلقه هاي مفرغي و مسي استفاده ميشده و به فراخور وضعت مالي و جايگاه دارنده ، گاهي روي اين مفتولهاي مفرغي با ورقه هايي از طلا پوشانده ميشده و يا کل مجموعه انگشتر از طلا ساخته ميشده و مورد استفاده قرار ميگرفته است.

بشر کم کم با پيشرفت تکنولوژي و رشد و بلوغ شيوه هاي ساخت توانسته انگشترهاي زيبا براي هر قشر به تناسب سليقه و تقاضا بسازد و امروزه به مدد فناوري کامپيوتري و تجهيزات مدرن ريخته گري و همچنين تکنولوژي پيشرفته توليد جواهرات صنعتي ،ساخت انگشتر مطابق الگوهاي جديد در حال انجام است که در جاي خود نياز به بحث و تفکيک فرآيندهاي ساخت دستي و ماشيني دارد.

3. انگشتر نمادين و سمبليک : اين سبک از انگشتر بيشتر در بين افراد عضو در کلوپ هاي خاص ، فارغ التحصيلان دانشگاه و يا محصلين (A class ring (also known as a graduation, graduate, senior, or grad ring) is a ring worn by students and alumni to commemorate their graduation, generally for a high school, college, or university) ، اعضاي باشگاههاي ورزشي و… کاربرد دارد و غالبا شامل انگشترهاي متحدالشکلي ميشود که اعضا به نشانه اشتراک فکري ،شغلي و … سفارش داده و از آن استفاده ميکنند.در اين ميان ميتوان به نمونه هايي از انگشترهاي کالج سلطنتي انگليس و يا انجمنهاي خيريه غير دولتي (NGO) در اروپا و يا انگشتر نظاميان و شاغلين در کالج نظامي پنسيلوانيا (pennsylvania military college) اشاره کرد.

4.انگشتر مهُر ( Seal or Stamp rings) : اين شکل استفاده به زمانهاي قبل از اسلام در هويت بخشي به مرسولات و مکاتبات و همچنين اسناد تجاري و قراردادهاي اجتماعي نظير عقدنامه ها باز ميگردد. در اين گروه از انگشترها ،بخشي از انگشتر و يا سطح نگين داراي علائمي است که به طور اختصاصي با اشاره به موضوع خاص و موقعيت اجتماعي،سياسي،مذهبي و… يا کمک گرفتن از علائم طبيعي و يا آيات و احاديث ديني و مکتبي براي علامتگزاري استفاده ميگردد.در کشورمان ايران نيز تا چند دهه پيش و تا اواخر دوره پهلوي استفاده از مهر انگشترها رايج بوده است ولي با رواج امضاء در مکاتبات استفاده از انگشترهاي مهر کم رنگ شده است و کم کم به دست فراموشي سپرده شده است.

5.انگشتر مذهبي (religious rings) : زمينه کاربرد و استفاده از اين گونه از انگشترها بر اساس اعتقادات ديني ، مکاتيب فکري و ايدولوژي اشخاص ميباشد.در بسياري از اين انگشترها از سنگهاي خاص و عبارات ديني و احاديث استفاده ميشود که در جاي خود نياز به توضيحات تفصيلي دارد.بر اساس روايات در اسلام استفاده از سنگ عقيق يمني و پوشيدن انگشتر نقره براي مردان توصيه شده است و مستحبات فراواني بر آن متواتر است.با توجه به شواهد موجود استفاده از انگشترهاي مذهبي در بين مسلمانان و معتقدان به دين مبين اسلام نسبت به ساير اديان گستره وسيعتري به خود اختصاص داده است و به همين دليل زيباترين انگشترهاي مذهبي را در ميان مسلمانان ميتوان يافت.

6.انگشتر طلسم : زمينه کاربرد اين گونه انگشترها بر اساس اوراد خاص و مراسم هايي ميباشد که در زمان مقرر صورت ميگيرد تا کيفيتي متافيزيکي استحصال شود.از اين گون انگشترها بر اساس اعتقاداتي که وجود دارد به عنوان کارگشا، جلب محبت، تيربند ،زبان بند، دافع شَرّ ، اسباب رزق و… استفاده ميشود.

درباره نيروي انگشترهاي طلسم با کيفيت شفابخشي ، از پزشک معروف يوناني به نام گالن (که در قرن دوم بعد از ميلاد مي زيسته است) نوشته هايي بر جاي مانده است. او از سنگهاي سبز يشمي نام مي برد که در آنها طرحهايي به صورت اژدها وجود داشت که به وسيله پرتوهاي نور، احاطه شده بود و توسط پادشاهان مصري به عنوان طلسم استفاده ميشد.

7.انگشتر ساعتي (Watch rings) : همانگونه که از نام مشخص ميباشد به عنوان ساعت از آن استفاده ميشود و به جاي نگين ، مکانيزم ساعت (ديجيتال يا مکانيکي) قرار گرفته است.